بررسی تغییرپذیری احکام قرآن

احکام فقهی قرآن بخشی از برنامه جهان شمول اسلام برای زندگی بشر است وبر اساس مصالح ومفاسد واقعی تشریع شده است تا سعادت دنیوی واخروی انسان را تضمین کند. تحول در شرایط ومقتضیات روزگار سبب دگرگونی در مصالح ومفاسد می شود. شارع حکیم این دگرگونی ها را پیش بینی کرده وسازوکارهایی برای انعطاف احکام وتطبیق پذیری آن قرار داده است. نسخ در آیات فقهی ، جایگزینی برخی از احکام در عصر معصومان بنابر مصالح وجایگاه معتبر عقل در باب استنباط احکام، قراین ودلایلی بر تغییرپذیری احکام قرآن است، هرچند این تغییر، حقیقی شمرده نشود، بنابراین بررسی تغییرپذیری احکام قرآن ودست یابی به قواعد آن، از نیازهای فقه پویا وپاسخ گوی شرایط نوظهور می باشد. شناخت منابع معتبر استنباط احکام، جایگاه هریکرا در دگرگون سازی احکام قرآن روشن می سازد. سنت وعقل دومنبع معتبر استنباط احکام در فقه شیعه است که هر یک در تغییر احکام فقهی قرآن کارایی دارند. نسخ آیات نیز جایگزینی قوانین روزآمد می باشد که بر انعطاف پذیری احکام دلالت می کند. مفهوم وگستره نسخ قرآنی وبررسی امتداد آن به دوره های پس از عهد رسالت نشان می دهد که امروزه نیز ممکن است با تبدیل شرایط ، احکام پیشین زنده شود وجای قوانین جاری را بگیرد.